Според неодамнешeн извештај, намерните исклучувања на интернет што се донесени од влади ширум целиот свет се зголемуваат и во фреквенција и софистицираност. Студијата во рамки на проектот Jigsaw на Google на непрофитната организација за дигитални права „Access Now“ и компанијата за мерење цензура „Censored Planet“, вели дека исклучувањето на интернет расте „експоненцијално“ – од речиси 850 исклучувања што се документирани во последните 10 години, само во 2016 година се евидентирани 768.
Индиската влада го исклучи интернетот повеќе од било која друга во светот – дури 109 пати во 2020 година. Податоците покажуваат дека исклучувањата се најчести околу избори и за време на потенцијални граѓански немири што доведе до тврдења дека таквиот тренд стана тактика за сузбивање на несогласувања. Но, додека тие стануваат сè поприсутни, стануваат и сè посуптилни, користејќи тактики како што се задушување на URL-то за драматично забавување на неговата функција, блокирање на одредени интернет адреси и ограничување на користењето на мобилни податоци.
MIT Technology Review за ваквиот растечки феномен разговараше со Ден Кејсерлинг, главен оперативен директор на Jigsaw.
Од каде дојде истражувачкиот проект?
Од своето основање, Jigsaw и нашата претходна организација, Google Ideas, проучуваа онлајн цензура и напори на владите низ целиот свет да го намалат пристапот до информации. Сознанието дека тоа се случува е меѓу првите и најкритични чекори. Особено за тактиките на цензура со низок степен, не секогаш е јасно за луѓето што се случува. На пример, задушувањето што претставува забавување на одредени интернет страници до точка кога тие стануваат неупотребливи. Од гледна точка на корисникот, тоа може да изгледа како технички тешкотии. Сакавме сега да го објавиме овој извештај, бидејќи проблемот се влошува. Исклучувањата на интернет стануваат сè почести. Повеќе влади експериментираат со ограничување на пристапот до интернет, како алатка за влијание врз однесувањето на граѓаните. Трошоците за исклучување на интернет се зголемуваат затоа што владите стануваат пософистицирани поради нивниот пристап, но, исто така, голем дел од нашите животи го минуваме на интернет.
Потоа сакавме да дадеме повик за акција за она што мислиме дека треба да биде меѓународен консензус против исклучување на интернет. Охрабрени сме од неодамнешните изјави на Обединетите Нации, меѓу другите мултилатерални организации, осудувајќи го исклучувањето на интернет што го оценија како кршење на човековите права. Само минатиот месец, специјален известувач на ОН опиша како овој проблем се влошува и зошто претставува закана за сите нации-членки.
Технички, и од општествена перспектива, што е исклучување на интернет?
„Исклучување на Интернет“ опишува категорија на активности за да се намали пристапот до информации. Кога повеќето луѓе го користат терминот, тие даваат впечаток како на целосното исклучување на интернетот што навистина и го гледаме, особено во одредени земји во последните неколку години. Но, постои спектар на закани кои се посуптилни, но, на некој начин, исто толку штетни како и целосното исклучување на интернет. Како што расте овој меѓународен консензус против целосното исклучување на интернет, така гледаме и зголемување на ова посуптилно, понасочено и пониско исклучување и цензура. Нашите напори за мерење и следење на она што се случува во светот треба да бидат во чекор со напорите со кои владите можат да го ограничат пристапот.
И кои се техничките бариери за разбирање на овие исклучувања?
Па, не можете да управувате со она што не можете да го измерите, како што вели старата поговорка. Во суштина, тоа е предизвик да се открие кои сигнали треба да се следат низ целиот свет за да се открие кога нешто е прекинато, а потоа да се разбере што значат тие сигнали во реалниот живот. Има многу технички предизвици за тоа, делумно затоа што светот е голем. Постојат многу различни точки што можете да ги измерите за да одредите дали одредени сајтови се блокирани, дали се ограничува пропусниот опсег или дали се блокирани платформите. И тогаш, кога ги имате сите овие податоци, предизвик е да ги структуирате и да ги разберете, така што ќе можете да откриете кога овие работи се случуваат во реално време и самоуверено да известите за тоа. Постојат организации како Netblocks, Open Observatory of Network Interference и Censored Plane. Сите тие прават неверојатна работа во овој простор и постојано го прошируваат својот капацитет за мерење и известување за исклучувањата низ целиот свет. Во прилог на сите технички проблеми, ова помалку останува како игра на мачка и глушец.
„Нашите напори за мерење и следење и транспарентност за она што се случува во светот треба да останат во чекор со напорите за еволуција на средствата со кои владите можат да го ограничат пристапот“.
Земете ситуација како Авганистан. Имаше некои извештаи за затворање во долината Паншир, но не знам колку е договорено. Што вели вашето истражување за тоа што може да се случи во Авганистан? – Зошто Талибанците би сакале да добијат поголема контрола врз интернетот во ваква ситуација?
Сакам да додадам дека не сум експерт за Авганистан. Ги видов истите извештаи што ги имавте во кои беше нотирано и исклучувањето на интернет низ целата земја. Едниот се карактеризира како конкретно спречување на одредени луѓе и одредени групи да соберат поддршка и да стигнат надвор од границите. Секогаш кога ќе видите дека влада или група, во случајот на Талибанците, се изразува автократски, авторитарно и испорачува репресивни ставови, следува дека тие би можеле да го направат она што велат дека сакаат да го направат, а тоа е ограничување на пристапот до информации и комуникација. Многу сум загрижен за ситуацијата во Авганистан. Од суштинско значење е да бидете сигурни дека луѓето таму имаат пристап до информации, способност за комуникација и способност да добијат вести.
Колку некој треба да е софистициран за да донесе едно од овие исклучувања? – Дали некој со значајно ниво на контрола врз интернет -инфраструктурата може да се вклучи во овие активности?
Во право сте да посочите дека начинот на кој се случуваат исклучувањата честопати се однесува на тоа колку владата има контрола врз телекомуникациската инфраструктура во дадена земја. И тоа варира од земја до земја и со текот на времето. Една од работите што ги забележавме, а за која добро известуваат другите, е дека голем број на влади разгледуваат закони со кои би се зголемила нивната контрола врз телекомуникациската инфраструктура. Тоа е дел од три истовремени трендови. Прво, имате зголемена фреквенција на исклучување на интернет. Второ, имате зголемено внимание од страна на владите за тоа како тие ја контролираат телекомуникациската инфраструктура во нивните земји. Исто така, гледате рецесија на демократијата низ целиот свет и зголемување на автократските влади кои вршат моќ над граѓанското општество.
Кој е вистинскиот ризик?
Тоа е секако повеќе од непријатност. Тоа е прашање на живот и смрт во некои случаи. Секако, станува збор за загубени средства за живот, ограничување на граѓанското општество, ограничување на пристапот до информации и ограничување на слободата на изразување. Мислам дека како што повеќето луѓе го живеат својот живот преку интернет, така што демократските институции сè повеќе се потпираат на интернет, како начин да се олесни граѓанското учество, да се споделат вести и информации, луѓето да комуницираат едни со други и луѓето да се организираат, ризикот од владата што го исклучува интернетот носи зголемени трошоци.
Што може да направи просечниот граѓанин што користи интернет за ова? – Што можеме да направиме за подобро да препознаеме кога се случува и да го спречиме?
Многу зависи од околностите. Постојат голем број на алатки што можат да ви овозможат пристап до бесплатен и отворен интернет, како виртуелни приватни мрежи (VPN), на пример. Постојат одредени алатки кои ви дозволуваат да се заштитите од специфични видови на цензура. Труењето со DNS е вообичаена форма на цензура каде владата манипулира со индивидуални URL-адреси. Имаме алатка наречена Интра, но има и други алатки кои ги штитат корисниците и им дозволуваат да ги заобиколат тие ограничувања.
„Тоа е прашање на живот и смрт во некои случаи. Секако, станува збор за загубени средства за живот – ограничување на граѓанското општество, ограничување на пристапот до информации и ограничување на слободата на изразување“.
Но, дури и ако некој не доживее исклучување на интернет од прва рака, мислиме дека тој сè уште може да се солидаризира со луѓето кои немаат пристап до информации и способност да се поврзат со бесплатниот и отворен интернет. Мислам дека ограничувањата на бесплатниот и отворен интернет насекаде претставуваат ризик за нас.
Што друго би сакале да видите од меѓународната заедница, и што мислите дека всушност ќе биде ефективно?
Јавниот разговор е прв и важен чекор. Кога владите ќе се соберат да разговараат за нормите на однесување и за она што ќе се случи со иднината на интернетот, се надеваме дека ова ќе биде точка на дневниот ред. Тоа претставува закана за слободата и, всушност, за безбедноста што се чини дека се зголемува. Охрабрени сме од мултилатералната акција што ја видовме досега. Групи како ОЕЦД и ОН ги преземаат овие прашања, ги дискутираат и привлекуваат внимание на нив. Мислам дека заедничкиот јавен разговор ќе започне, пред сè, да стане појасно што се случува во светот и да привлече внимание кон проблемот, но и постојано да ги зголеми трошоците за земјите што ќе одлучат да ги следат овие тактики.
Дали пристапот до бесплатен и отворен интернет треба да се смета за човеково право?
– Што може да биде посуштинско за тоа како луѓето добиваат информации, се изразуваат, се организираат, комуницираат и живеат секојдневно? – Интернетот е еден од најголемите придобивки на човековата слобода во историјата на нашиот вид. И мислам дека е од витално значење да ја заштитиме отвореноста на интернетот, бидејќи неговата отвореност е дел од неговата моќ.
Во вашиот извештај, Маријана Ернандез, адвокат од Access Now, вели дека владите почнуваат да го гледаат интернетот како нешто што треба да го контролираат. Но, контролата и сопственоста ја вршат и приватни компании како Google кои дизајнираа многу од оваа технологија. Дали е предизвик што сите ние не започнуваме со основен договор за тоа што всушност е интернетот и кој заслужува пристап до него?
Ние разбираме дека постои разновидност на мислења за владите низ целиот свет, односот меѓу владите и интернетот и односот меѓу граѓаните и државата. Но, Google на крајот е компанија водена од вредности, а нашата мисија е да ги организираме светските информации и да ги направиме тие информации универзално достапни и корисни. Она за што зборуваме, навистина, е тој „универзално достапен“ дел. Затоа мислиме дека нешто како исклучување на интернет може и треба да биде неподносливо. Ако си поставиме, како што велите, основна линија некаде каде што мислиме дека можеме да воспоставиме заедничко разбирање и консензус дека исклучувањето на интернетот не треба да биде прифатливо, тогаш мислам дека имаме напредок во нашата мисија.