Приходите од реклами ефикасно одржуваат веб-страници обележани како извори на дезинформација со милиони долари, велат заклучоците на една студија. И покрај разговорите за регулатива, експертите за Дојче Веле изјавија дека проблемот има потреба од „решение за целокупната индустрија“.

Веб-страниците дизајнирани да ја доведат во заблуда јавноста и да шират дезинформации добиваат милиони долари за реклама од некои од најголемите светски компании – иако веројатно не се свесни за тоа.

Над 20.000 веб-сајтови што претставуваат ризик за дезинформација генерираат околу 235 милиони американски долари годишно, според студијата објавена минатиот месец од Глобалниот индекс за дезинформации (ГДИ) од Лондон.

„Дезинформациите се водат од најразлични актери со различни мотиви. Една од стимулациите што ги гледаме е финансиската“, рече директорот на програмата на ГДИ, Крег Фаган за Дојче Веле.

Навистина, приходите од рекламирање долго време придонесуваа за одржливоста на контроверзните страници, при што поранешниот помошник на Трамп и екстремно десничарски идеолог Стив Банон во видео објавено претходно оваа година го опишува како главен прилив на приходи за десничарски медиуми.

По натамошната истрага, Дојче Веле откри дека рекламите за поголемите германски компании биле прикажани на веб-страниците како Твитичи и Нулта Хеџ, кои биле обележани како извори на дезинформација.

Меѓу другите компании се и железничкиот оператор Дојче Бан, производителот на автомобили „Опел“, „Дојче Телеком“,„Постбанк“ и продавачот на книги Талија, помеѓу другите. Иако овие компании најверојатно не се свесни дека парите одат за за финансирање дезинфромации, овој факт го потенцира проблемот на дигитално рекламирање.

„Див див Запад“

Дигиталното рекламирање во голема мерка е управувано од употреба на софтвер за купување и продажба на рекламен простор преку Интернет, техника позната како програмско рекламирање. Тоа опфаќа две третини од трошењето за дигитално рекламирање ( 76 милијарди евра) во 2019 година, според агенцијата за инвестиции Зенит. Се предвидува дека ова ќе биде повисоко во 2020 година.

Компаниите честопати одбираат размена на реклами како Гугл, Апнеукс или Амазон, за рекламирање преку интернет. Размената на реклами дејствува како посредници меѓу брендовите и издравачите, потпирајќи се на софистициран софтер за купување и продажба на милијарди импресии, честопати во реално време. Сепак, на еко системот му недостасува транспарентност, при што набљудувачите во индустријата го опишуваат како „Див див Запад“.

Во јуни, регулаторот за заштита на личните податоци во Обединетото Кралство ја истакна главната загриженост во индустријата, велејќи дека треба да се направат измени за да се обезбеди усогласеност со регулативата, вклучително и регулативата за заштита на податоци на ЕУ.

„Многу луѓе нема да мислат ниту еден момент за сложениот процес што води до реклами што се појавуваат на веб-страниците и апликациите што ги користат, но зад сцената е сложен и голем систем“, рече британската комесарка за информации, Елизабет Денхам.

Регулатива

Во германскиот владин извештај во јуни се вели дека деловните модели како што е програмското рекламирање се „проблематични“ и „не треба да се остават нерегулирани“.

Во извештајот се вели дека автоматското поставување на реклами како што е на пример програмското рекламирање, може дополнително да го забрза размножувањето на дезинформации во тандем со социјалните мрежи и останати мрежи со висок ризик. Ваквиот проток на дезинформација може да имаат значителни политички, социјални и економски последици.

Германија ги водеше напорите за борба против нелегалната содржина преку интернет, како што се говорот на омраза и поттикнувањето на насилство. Како и да е, правните пристапи за борба против дезинформациите остануваат предмет на контроверзи заради загриженоста за слобода на изразување. Владиниот извештај сугерираше понатамошна дискусија за тоа дали операторите на платформи, вклучително и размената на реклами, треба да бидат одговорни во рамките на регулаторната рамка.

Но, не секој верува дека ова решение е соодветен одговор на проблемот. Директорот на програмата на ГДИ, Фаган, за Дојче Веле изјави дека само пристапот преку крос-платформа ќе биде доволен за да се намалат дезинформациите и нивното финансирање преку приходите од реклами.

„Навистина процесот треба да се води од индустријата во моментов, за да може да се реши проблемот“, рече Фаган. „Тоа е долгогодишен проблем во индустријата, на кој му треба решение од целата индустрија“.

Текстот е дел од публикацијата на ССНМ која е помогната од Европската Унија, како дел од проектот „Писменост за вести и дигитална писменост: Справување со лажните вести“ имплементиран од Македонски институт за медиуми, Институт за комуникациски студии, Самостоен синдикат на новинари и медиумски работници и Медиа дајверсити институт.