Ова ќе биде година на зголемена загриженост за одржливоста на некои медиуми, во услови на неконтролирана инфлација и длабок притисок врз трошоците на домаќинствата. Руската инвазија на Украина, сè подеструктивното влијание на глобалното затоплување, заедно со последиците од пандемијата на ковид-19, создадоа страв и неизвесност кај многу обични луѓе. Во вакви услови, новинарството често напредуваше, но депресивната и немилосрдна природа на дневните вести и натаму одбива многу луѓе. Дали оваа би можела да биде година кога издавачите ќе ја преиспитаат својата понуда да се справат со двојните предизвици на избегнување на вести и прекинување на врските – да понудат повеќе надеж, инспирација и корисност?

Големите технолошки платформи, исто така, ќе бидат под притисок оваа година, не само поради економската криза. Социјалните мрежи од првата генерација, како Фејсбук и Твитер, се борат да ја задржат публиката, додека на повозрасните им здосади, а помладите корисници мигрираат на нови мрежи како ТикТок. Среде вакви превирања, постои надеж дека наредниот сет на апликации ќе биде со поголем акцент на врските и содржините кои се добри за општеството, наместо на оние што предизвикуваат гнев и бес. Со огромна публика која е подготвена за „фаќање“, можеме да очекуваме (или да се надеваме) дека ќе видиме семе на нешто подобро во 2023 година, со појава на мноштво нови мрежи и модели.

Во меѓувреме, наредниот бран на технички иновации е веќе тука – и не говориме за метаверзум. Исклучителниот напредок во областа на вештачката интелигенција во 2022 година откри непосредни можности и предизвици за новинарството. Вештачката интелигенција нуди можност за издавачите, конечно, да испорачаат повеќе лични информации и формати, за да помогнат во решавање со фрагментацијата на канали и преоптоварувањето со информации. Но, овие нови технологии, исто така, ќе донесат и егзистенцијални и етички прашања – заедно со подлабоки фалсификати, длабока порнографија и други синтетички медиуми.

Во тој контекст, новинските организации кои сè уште целосно не го прифатиле дигиталното, ќе бидат во сериозно неповолна позиција. Наредните неколку години нема да бидат дефинирани со брзината на прифаќаме на дигиталното, туку со начинот на кој ја трансформираме нашата дигитална содржина за да ги исполниме очекувањата на публиките кои брзо се менуваат.

Како лидерите на медиумите гледаат на годината што е пред нас?

– Издавачите се многу помалку сигурни во нивните деловни изгледи отколку минатата година. Помалку од половина (44 отсто) од нашите примероци на уредници, на извршни директори и на дигитални лидери велат дека се сигурни во годината што претстои, а околу една петтина (19 отсто) изразуваат ниска доверба. Најголемата загриженост се однесува на растечките трошоци, на помалиот интерес на огласувачите и ублажувањето на претплатите. Дури и оние кои се оптимисти, очекуваат отпуштања и други мерки за намалување на трошоците во следната година.

– Истовремено, се воочуваат докази дека повеќето издавачи (72 отсто) се загрижени поради сè поголемото избегнување на вести, особено важните, но често депресивни теми, како Украина и климатските промени, а само 12 отсто не се загрижени. Издавачите велат дека планираат да се спротивстават на ова со содржина за објаснување (94 отсто), со формати за прашања и одговори (87 отсто) и инспиративни приказни (66 отсто) кои оваа годин се сметаат за важни или многу важни. Производството на попозитивни вести (48 отсто) беше помалку популарна реакција.

– Повеќе издавачи инвестираат во претплата и членство во 2023 година, а мнозинство од анкетираните (80 отсто) велат дека тоа ќе биде еден од нивните најважни приоритети за приходи, пред мултимедијалното и изворно рекламирање. И покрај намалувањето на потрошувачките трошоци, повеќе од половина (68 отсто) и натаму очекуваат одреден раст на приходите од претплата и други платени содржини оваа година.

– Издавачите велат дека три или четири различни текови на приходи, во просек, ќе бидат важни или многу важни оваа година. Третина (33 отсто очекуваат да добијат значителен приход од технолошките платформи за лиценцирање на содржини (или иновации), што е значително повеќе во однос на минатата година. Тоа ги одразува плодовите од повеќегодишните договори за кои на некои пазари се преговара со бројни големи издавачи, често во контекстот на политиките што ги застапуваат тие издавачи што ги воведуваат или разгледуваат владите.

– Со оглед дека оваа година се планираат повеќе закони за ограничување на „штетната“ содржина на социјалните медиуми, многу испитаници (54 отсто) се загрижени дека тие нови правила би можеле да им отежнат на новинарите и новинските организации да објавуваат стории кои не им се допаѓаат на владите. Околу една третина (30 отсто) се помалку загрижени, а 14 отсто воопшто не се загрижени.

– Издавачите велат дека оваа година ќе посветат помалку внимание на Фејсбук (-30 нето резултат) и на Твитер (-28) и наместо тоа ќе вложат многу повеќе труд на ТикТок (+63), на Инстаграм (+50) и на ЈутЈуб (+ 47), сите мрежи кои се популарни кај помладата генерација. Зголемениот интерес за ТикТок (+19 п.п. во споредба со минатата година) ја одразува желбата за ангажирање со помлади од 25 години и да експериментираат со вертикално видео раскажување, и покрај загриженоста за монетизацијата, за безбедноста на податоците и за пошироките импликации на кинеската сопственост.

– Потенцијалната имплозија на Твитер под водство на Илон Маск ги фокусира умовите на неговата вредност за новинарите. Половина од испитаниците во нашето истражување (51 отсто) велат дека потенцијалното губење или слабеење на Твитер би било лошо за новинарството, но 17 отсто имаат попозитивен став, што сугерира дека тоа би можело да го намали потпирањето на ставовите на нерепрезентативната, но гласна елита. Како најпопуларна алтернатива се појави ЛинкдИн (42 отсто), по што следат Мастодон (10 отсто) и Фејсбук (7 отсто).

– Како што влијанието на климатските промени станува сè поочигледно, индустријата за вести повторно размислува како ја покрива таа сложена и повеќекратна приказна. Околу половина (49 отсто) велат дека формирале специјализиран тим за климата, со цел да се зајакне покриеноста на темата, додека третина вработиле повеќе луѓе (31 отсто). Нешто помалку од половина (44 отсто) велат дека ги интегрираат димензиите на дебатата за климата во други материјали (на пример, бизнис и спорт), а три од десет (30 отсто) имаат развиле стратегија за климатски промени за нивната компанија.

– Што се однесува до иновациите, издавачите велат дека ќе вложат повеќе ресурси во подкасти и дигитално аудио (72 отсто), како и билтени за електронска пошта (69 отсто), два канали кои се покажаа ефикасни во зголемување на лојалноста кон новинските брендови. Планираните инвестиции во дигитални видео формати (67 отсто), исто така, се зголемени во однос на минатата година, можеби поттикнати од експлозивниот раст на ТикТок. Спротивно на тоа, само 4 отсто велат дека ќе инвестираат во метаверзум, што одразува зголемен скептицизам во поглед на неговиот потенцијал за новинарство.

– Медиумските компании тивко ја интегрираат вештачката интелигенција во нивните производи, како начин за давање на поперсонализирани искуства. Речиси три од десет (28 отсто) велат дека ова сега е редовен дел од нивните активности, а дополнителни 39 отсто рекле дека спроведувале експерименти во оваа област. Новите апликации како ChatGPT и DALL-E 2, исто така, ги илустрираат можностите за ефикасност на производството и создавање на нови типови на полуавтоматизирани содржини.

Други можни развојни можности во 2023 година?

– Повеќе весници ќе запрат со секојдневно печатено производство во оваа година, поради растот на трошоците за печатење и слабеење на дистрибутивните мрежи. Исто така, може да видиме нов број на угледни наслови кои се префрлаат на модел само на интернет.

– Телевизиите ќе предводат во отпуштањата на новинари, бидејќи публиката е погодена со замор од вести и конкуренцијата од стримери. Повеќе ТВ емитери ќе зборуваат отворено за времето кога линеарните преноси би можеле да бидат исклучени. Делумното префрлување на Нетфликс на модел базиран на реклами, дополнително го зголемува притисокот врз приходите од рекламирање.

– Во ланскиот извештај предвидовме експлозија на креативност во кратките видео стории на социјалните мрежи, засновани на млади. Оваа година ќе видиме повеќе издавачи кои ги прифаќаат тие техники, додека видеата стануваат сè подолги во потрагата по одржливи приходи.

– Оваа година очекувајте да видите корекција во економијата на креатори. Додека многу индивидуални новинарски бизниси, што се започнати на Substack и други платформи, продолжуваат да напредуваат, притисокот врз самите да испорачате постојани рокови е немилосрден, а на „фондовите за креатори“ и слични парични стимулации што ги нудат некои платформи не можете да се потпрете. Колективноста и микрокомпаниите би можеле да бидат нов тренд за 2023 година.

– Речиси е невозможно да се предвиди наредниот потег на Илон Маск на Твитер, но веројатно ќе постои огромен јаз помеѓу реториката и испораката, како што сложеноста во водењето на креативна и отворена глобална заедница ќе станува сè појасна. Маск, веројатно порано отколку подоцна, ќе се повлече од функцијата извршен директор и не може да се исклучи натамошната промена на сопственоста.

– Во меѓувреме, паметните очила и ВР слушалките, блоковите на метаверзумот, ќе продолжат да привлекуваат внимание, особено кога од Епл (Apple) се очекува да се приклучи на забавата со своите први слушалки. Давањето „нога“ на метаверзумот на Фејсбук бараше осум години и милијарди долари вложувања. Претставувањето на тие корисни аватари оваа година нема да ги придобие интерните или екстерните критичари, ниту пак, ќе го направи концептот порелевантен за новинарството.

https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/journalism-media-and-technology-trends-and-predictions-2023